Rusya’nın 11 Ağustos’ta Zaporijjya nükleer enerji santrali (ZNES) çevresindeki durumla ilgili olarak topladığı BM Güvenlik Konseyi, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı dezenformasyon yayması için yeni bir fırsat oldu. ZNES, Rusya’nın işgali altındaki Energodar’da bulunan Avrupa’nın en büyük nükleer enerji santralidir. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, “Kyiv rejimini durdurmanın” gerekli olduğunu söyledi ve “Kyiv’i nükleer altyapı tesislerine saldırmakla” suçladı. Rus yalanları dört propaganda mesajına dayanıyordu.

Kaynak: AP Photo/Mary Altaffer

Yalan 1: Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ZNES’ni bombalıyor. Rus birlikleri onu savunuyor.

Nebenzya: “Rusya, sivil altyapıyı askeri amaçlarla kullanmamaktadır. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, beton radyoaktif atık depolama tesislerine füzeler hedefliyor, İHA’lar kullanıyor. Eğer Rusya bu tesisi Ukrayna’ya devrederse, tesis milliyetçiler tarafından provokasyon amacıyla kullanılabilir.”

Gerçek: Rusya Federasyonu’nun, Ukrayna ordusunun ZNES’ni sürekli bombaladığı yönündeki iddiaları gerçek dışıdır. Rus ordusu defalarca Energodar’ın yerleşim bölgelerine yönelik kendi bombardımanını USK’nin bombardımanı olarak göstermeye çalışmıştı. Temmuz ayında Rusya, “USK” etiketli bir “bomba” içeren “planlı bir provokasyon” dan bahsetti.

Rus birlikleri 3 Mart’ta Zaporijjya nükleer santralini ele geçirdi ve derhal askeri bir alana dönüştürdü. O sırada, nükleer santralin bulunduğu bölgedeki idari binalardan birinde, bombardıman sırasında yangın çıktı. Rus propagandacılar Temmuz ayında da Ukrayna tarafını Zaporijjya Nükleer Santralini bir kamikaze uçağıyla bombalamakla suçlamaya çalıştılar. Saldırıyı görüntüleyen insansız hava aracından alınan bir video, USK’nin tesis yakınındaki bir çadır kampını ve ekipmanlarını hedef aldığını gösterdi. Yangından sonra olay yerinden gelen fotoğraflar da saldırının doğrudan ZNES’ne yönelik olmadığını göstermektedir.

Ağustos ayının başında Enerhodar Belediye Başkanı Dmytro Orlov da Rus işgalcilerin Ukrayna silahlı kuvvetlerini şehri bombalamakla suçlamak için komşu köylerden roket fırlattıklarını söyledi. Ayrıca ateş mevzilerinin tam olarak nerede kurulduğunu ve askeri teçhizatın şehirde nerede bulunduğunu da tespit etti. Bu listeden, silahların çoğunun tam olarak nükleer enerji santrali çevresinde yoğunlaştığı anlaşılmaktadır. Ukrayna Enerji Bakanı Oleksandr Harçenko’nun danışmanı, Rus ekipmanlarının şu anda nükleer santralin makine dairesinde durduğunu doğruladı.

Savaş Araştırmaları Enstitüsü, Zaporijjya Nükleer Santralinin Ruslar için “güvenli bölge” haline geldiğini bildirdi. Rusların işgal etmediği Nikopol ve Marganets’i vurmak için kullanılabilir.

Rusya defalarca Ukrayna atomu ile dünyayı korkutmaya çalıştı. StopFake geçtiğimiz yıllarda Ukrayna’dan kaynaklandığı iddia edilen nükleer felaket tehdidiyle ilgili çok sayıda sahte ve manipülasyonu ortaya çıkarmıştır. Nükleer şantaj aynı zamanda Rusya’nın Batı’nın korkularıyla oynamasına ve Ukrayna’ya askeri destek sağlamasına da olanak tanıyor.

Kaynak: StopFake

Yalan 2: ZNES’ndeki Rus askeri personeli çalışanlara yardımcı oluyor ve tesisi koruyor.

Nebenzia: “Rus ordusu tesisin çalışmasını sağlıyor. ZNES personeli çalışmak için gerekli koşullara sahiptir. Rusya tüm tesisler üzerinde güvenli kontrolü sürdürmektedir”.

Gerçek: Rus güçleri ZNES’ni askeri bir üsse dönüştürmüş ve personeline gözdağı vermektedir. Rus ordusu Zaporijjya Nükleer Enerji Santralinde bir askeri üs kurmuştur ve burada personel fiilen rehin tutulmaktadır. Temmuz ayı ortalarında santral binasında silahlı saldırılar yaşandı. Bu tür çalışma koşullarında kritik bir hata yapma riski çok yüksektir. ZNES son yıllarda modernizasyondan geçtiği için Rus uzmanlar Ukraynalı uzmanların yerini alamaz.

Ukrayna Nükleer Düzenleme Devlet Müfettişliği Birliği eski üyesi Olga Koşarna, ZNES personelinin kaçırılması vakalarının kaydedildiğini ve 50 kişinin nerede olduğunun bilinmediğini söyledi. Mayıs ayı sonunda, işgalciler Zaporijjya NES’nin elektrik onarım biriminde çalışan Sergiy Şvets’i evinin kapısında yakın mesafeden vurdular. Hidro atölyesinde dalgıç olarak çalışan Andriy Gonçaruk, 29 Haziran’da Ruslar tarafından dövülerek öldürüldü.

Energoatom 6 Ağustos’ta yaptığı açıklamada Zaporijjya nükleer santralindeki Rus ordusunun tüm bodrum katlarını işgal ettiğini bildirdi. Böylece tesis çalışanları, oraya erişimleri olmadığı için korumasız kaldılar. Yeni bombardımanla birlikte personel daha da büyük bir tehlike altında olacaktır.

Kaynak: «Fakty»

Yalan 3: Ukrayna UAEK’nın (Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu) ZNES’ne erişimini engelliyor.

Nebenzya: “Kyiv, UAEK heyetinin ZNES’ne yapacağı ziyaretin güzergahını kabul etmeyi reddediyor ve ziyareti engelliyor. Rusya ziyaretin yakında gerçekleşmesini bekliyor”.

Gerçek: UAEK heyetinin ZNES’ni ziyareti, Rusya’nın santrali ve çevresindeki yerleşim yerlerini sürekli bombalaması nedeniyle tehlikeye girmiştir. Rus ordusu tarafından bombalanan Nikopol ve Marganets, santralden sadece 8 km uzaklıkta.

Ukrayna 8 Ağustos’ta BM ve UAEK’ya mektup göndererek Zaporijjya nükleer santraline bir güvenlik misyonu göndermelerini talep etti. Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiseri Dmytro Lubinets, BM, UAEK ve uluslararası toplumu Zaporijjya nükleer santraline bir güvenlik misyonu gönderilmesi, bölgenin tamamen askerden arındırılması ve Energodar sakinlerine santralin bakımı için güvenlik garantisi sağlanması için olası önlemleri almaya çağırdı.

11 Ağustos’ta Ukrayna, UAEK ve BM’ye Rus işgalciler tarafından Zaporijjya nükleer santralinde nükleer güvenlik ilkelerinin ihlal edildiğine dair kanıtlar sunmuş ve UAEK uzmanları ile BM askeri uzmanlarından oluşan uluslararası bir misyonun gecikmeksizin bölgeye gönderilmesi çağrısında bulunmuştur. Ukrayna tarafı, Ukrayna mevzuatına uygun olarak mümkün olan en kısa sürede düzenlenmesi konusunda ısrar etmektedir. Özellikle, misyonun ZNES’ne Ukrayna toprakları üzerinden ulaşması gerekmektedir. Ukrayna bunu kolaylaştıracaktır. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, “Eğer Rusya’nın gerçekten saklayacak bir şeyi yoksa, UAEK ve BM uzmanlarının Zaporijjya Nükleer Santraline erişimine gecikmeksizin izin vermelidir” dedi.