Kaynak: Krym.Realii için Ksenia Kirillova
Rus propagandası, bazen tamamen gerçeküstü yöntemler kullanarak Rusları “vatansever seferberliğe” teşvik etmeye devam ediyor. Böylece savaşa verdiği destekle tanınan “Shaman” takma adlı şarkıcı, ikna edici bir şekilde “Biz” başlığı taşıyan klip yayınladı. Jamestown Vakfı, videoda çocukların siyah üniformalar ile aynı düzende yürüdüklerini ve oyuncunun Hitler Gençliği’nin bir üyesi gibi göründüğünü yazdı.
Görünen o ki, savaşın destekçileri bile şarkıcıyı gizli faşizm propagandası yapmakla suçluyorlar. Ancak Rusya’nın ana devlet televizyon kanalı eleştirileri görmezden gelerek “geleceğin temeli ‘biz’ zamiri olacak… bundan sonra ‘ben’ diye bir şey olmayacak, kimsenin tek tek olmayacağını” bildirerek klibi canlı yayınladı.
Kanal Bir’in sunucuları bu ifadelerinde, totaliter bir toplumu anlatan ünlü anti-ütopyalardan, Sovyet yazar Yevgeny Zamyatin‘in “Biz” ve Amerikalı yazar Ayn Reid‘in “Marş” romanlarından “harikulade yeni dünya” sloganlarını neredeyse kelimesi kelimesine aktardılar. Her iki kitap da kimsenin isme sahip olmadığı, yalnızca kolektif bir “biz” öz kimliğinin bulunduğu ve kimsenin belirlenmiş kurallardan sapma hakkının olmadığı bir dünyayı tasvir ediyor.
Moskova’da, Luzhniki stadyumu, Yaroslav Dronov (Shaman)
Açıkçası, bu, Kremlin’in çabaladığı türden bir Rus birliğidir. Geçen yıl boyunca, tüm düzeylerden propagandacılar ve yetkililer, amaçlarının toplumu savaş etrafında birleştirmek olduğu gerçeğini saklamıyorlardı. Bugün bazı “uzmanlar” toplumun “zaten birleştiğini” ve bu etkiyi yok etmek yerine güçlendirmenin önemli olduğunu dile getiriyor.
İlk bakışta propaganda amacına ulaşmış gibi görünebilir. Bağımsız sosyoloji ajansı Levada Center’ın Nisan ayı sonunda yaptığı son ankete göre, Rusların %83’ü Vladimir Putin’in, %69’u Rus hükümetinin ve %59’u Rusya Federasyonu Devlet Dumasının faaliyetlerini onayladığını beyan etti. Ancak bu rakamlar iki nedenden ötürü toplumsal “uyumun” bir göstergesi olarak alınamaz.
Birincisi, misilleme korkusunun yanı sıra, tepkilerin görünürdeki oybirliği, Levada Centre direktörü Lev Gudkov’un bir zamanlar “Putin rejiminin belkemiği” olarak adlandırdığı konformizmden kaynaklanıyor olabilir. Sosyolog Grigory Yudin ayrıca gerçeğin agresif bir şekilde reddedilmesinin ve savaşın gerekçelendirilmesinin “kişinin kırılgan iç dünyasını bir şekilde korumanın” bir yolu haline geldiğine inanıyor.
Valery Gerasimov, Vladimir Putin ve Sergei Shoigu
7 yıl önce bile, Rus çoğunluğunun hayatlarındaki herhangi bir kötüleşmeye verdiği tepkinin, yeni koşullara uyum sağlama ihtiyacının arttığını belirtmiştim. Bugün, bu tür bir adaptasyonun ana stratejileri birlik yanılsaması, savaşın “kaçınılmazlığını” kendi kendine rasyonalize etmek ve yetkililere ülkenin politikalarını tek başına belirleme hakkını vermektir. Buna göre, toplumun pasif kesimi, değişmesi halinde başka herhangi bir hükümet politikasına uyum sağlamaya hazır olacaktır.
İkinci olarak, Rus toplumundaki yüksek çatışma potansiyeline daha önce dikkat çekmiştik; bunun bir göstergesi de ihbarcılığın artmasıdır. Son haftalarda gazeteciler ve insan hakları aktivistleri gerçek bir ihbarcılık salgınından bahsediyorlar. Yalnızca savaşın ilk altı ayında Ruslar, ana sansür organı Roskomnadzor’a yaklaşık 145.000 şikayet yazdı. Bunların 63.500’ü, Rus ordusu hakkındaki “sahte haberler” de dahil olmak üzere “yasadışı bilgiler” ile ilgiliydi.
İnsanlar komşuları, iş arkadaşları, öğrencileri, öğretmenleri ve hatta eski arkadaşları hakkında ihbar mektupları yazıyor. İnterneti düzenli olarak izleyen ve medyada “yabancı ajanlara” yorum yapan uzmanlar hakkında ihbar yazan Ksenia Krotova gibi “seri muhbirler” de var. Krotova gururla, halihazırda 922 ihbar yazdığını ve durmaya niyeti olmadığını açıkladı. İlgisinin “tamamen maddi” olduğunu, çünkü Rusya kaybederse Ukrayna’ya vergilerinden tazminat ödemek istemediğini söylüyor.
Rusya’da ihbarların sayısı o kadar arttı ki, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı basın sekreteri Dmitriy Peskov, ihbarı “iğrenç bir uygulama” olarak nitelendirerek bu konuda konuşmak zorunda kaldı.
Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in düzenlediği basın toplantısında. Moskova, 17 Aralık 2020
İnsanların neden ihbar mektupları yazdıkları sorusu, Rus sosyo-politik tartışmalar uzman portalının web sitesinde de yer alırken, bu konuda yorum yapan uzmanların görüşleri yaklaşık olarak eşit olarak bölünmüştür. İki yorumcu, anonim olmayan raporların gerekli olduğunu, adaleti yeniden tesis etmek için yararlı olduğunu ve hiçbir şekilde ihbar olarak adlandırılmaması gerektiğini söyledi. Diğer ikisi, aksine, insanların çoğunlukla kıskançlık, saldırganlık ve intikam nedeniyle rapor verdiğine ve bu gibi şeylerin her halükarda iğrenç olduğuna inanıyor.
ATOMIZE OLMUŞ, SINDIRILMIŞ INSANLAR SISTEM IÇIN TEHLIKELI DEĞILDIR
Pavel Pryanikov
Bununla birlikte, bencil çıkarları bir kenara bıraksak bile, bilgi uçurmada yükselişin aynı zamanda Rusların yeni bir gerçekliğe alışmasının kendine özgü bir biçimi olduğu sonucuna varabiliriz. Krotova davasından da görülebileceği gibi, şikayetçiler bu şekilde kendilerini ve ülkeyi gelecekte savaş suçlarının cezasından korumayı umuyorlar. Ayrıca ihbar mektupları yazan kişiler, bir şeyi etkileyebilecekleri veya en azından yetkililerle ilişkiler kurabilecekleri hissine kapılırlar, bu da güvenlik yanılsaması verir.
Aynı zamanda, Kremlin yanlısı yorumcular bile ihbarın toplumu birleştirmediğini, aksine böldüğünü kabul ediyor. Rus yayıncı Pavel Pryanikov “Böyle bir zamanda giderek daha fazla insan otosansür uygulamaya, yakın insanlara bir kez bile güvenmemeye, atomize olmaya başlıyor. Atomize edilmiş, gözü korkutulmuş insanlar Sistem için tehlikeli değil” diye açıklıyor.
Pavel Pryanikov
Rus yetkililerin, tüm toplumun tekdüze bir şekilde ortak bir ideolojiye inandığı ideal bir anti-ütopik dünya yaratmada başarısız olduğu açıktır. Ancak pasif, sindirilmiş ve güvensiz insanlardan oluşan tipik bir diktatörlük yaratmayı pekala başardılar.
Şimdiye kadar, genel sindirme atmosferine meydan okuyan tek güç, garip bir şekilde, başta ordu ve askeri muhabirleri olmak üzere aktif savaş yanlısı azınlıktır. Örneğin, Rusya Savunma Bakanlığı’na yakın Military Review adlı web sitesinin yazarları, düzenli olarak “orduyu itibarsızlaştırma tehlikesi” ve “düşman propagandası”nı savunurken bile, mevcut mevzuatın ordunun sorunlarının “sağlıklı bir şekilde eleştirilmesini” imkansız kıldığını belirtiyorlar.
Son derece doğaldır ki, Putin rejimi için hayatlarını tehlikeye atan insanlar kendi hakları için daha aktif bir mücadeleye girişiyorlar ve bu, egemenliğini oluşturan insanlar sayesinde koruyan Kremlin için farklı bir tehdit oluşturuyor.
Kaynak: Krym.Realii için Ksenia Kirillova
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
