Rusya’da olduğu gibi 9 Mayıs’ta değil, Avrupa ülkeleri gibi 8 Mayıs tarihinde Ukrayna, 2. Dünya Savaşı’nda ölenlerin anısını onurlandırmak için resmi etkinlikler düzenledi. Ukraynalılar 9 Mayıs’ta da anma törenlerine çiçek getirebilirlerdi, kimse bunu yapmalarını yasaklamadı. Ukrayna’nın II. Dünya Savaşı’nda Nazizme (Nasyonal Sosyalizm) karşı kazanılan zafere katkısı büyük olmuştur; yaklaşık 7 milyon Ukraynalı Kızıl Ordu’ya seferber edilmiş, Ukrayna’dan binlerce göçmen, Polonya, ABD, Kanada ve diğer ülkelerin ordularında savaşmış, milyonlarca askeri ve sivil kayıp verilmiş; ayrıca savaşın tüm SSCB’de yol açtığı hasarın % 45’inden fazlası tutarında maddi kayıplar yaşanmış. Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyі, Ukrayna’nın, Ukrayna halkının Nasyonal Sosyalizme karşı kazanılan zafere katkısını asla unutmayacağını ve Ukraynalıların bu zaferdeki rolünün silinmesine izin vermeyeceğini vurguluyor.
Kremlin medyası, Ukrayna’da İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’na karşı kazanılan zaferin kutlanmasının diğer ülkelerde de kutlanması nedeniyle 9 Mayıs’tan 8 Mayıs’a ertelenmesine şiddetle tepki gösterdi. Agitasyon ve propaganda, bunu Zafer Bayramı kutlamalarının yasaklanması, tarihin çarpıtılması ve hatta “Büyük Vatan Savaşı’nın ve buna bağlı olarak onun hatırasının” ortadan kaldırılması olarak sundu. Ayrıca Kremlin, “birçok Ukraynalı için 9 Mayıs’ın kutsal bir tarih olarak kalacağını” söyledi.
İnternet sitesi Tsargrad “Tüm Rus düşmanlığına rağmen, Ukrayna’nın eski Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko bile kendi döneminde Zafer Bayramını iptal etmedi. Tsargrad, Zelenskiy’nin daha da ileri giderek Avrupa Birliği ve “Avrupa değerleri” peşinde son “kırmızı çizgiyi” aştığını yazıyor.
Ekran görüntüsü — tsargrad.tv
Ekran görüntüsü — kp.ru
Rusya’nın Ukrayna’daki dokuz yıllık savaşı boyunca 9 Mayıs’ın kutlanması konusu “Rusça konuşan nüfusun hakları” ile aynı düzeyde ayrı bir yer işgal ettiğinden, Rus medyasının Ukrayna’nın bu tür eylemlerine tepki göstermesi beklenen bir durumdur. 2014 yılında, Ukrayna’nın “Zafer Bayramı kutlamalarını yasaklamaya” başladığına dair sahte haberler de hızla yayılmıştı. Ukrayna, Kremlin’in “Büyük Vatan Savaşı” söylemlerinden uzaklaştıkça Rusya’nın tepkisi daha agresif hale geldi. Bu kez, 8 Mayıs II. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’na karşı kazanılan zaferin Anma Günü, 9 Mayıs ise Avrupa Günü olarak kutlanması, vatan tarihine “ihanet” suçlamalarına yol açtı. Bu durumda Ukrayna Nazi koalisyonunun yanında savaştığını ve Ukraynalıların 1945’te Nazilere karşı kazanılan zaferde “hiç bir rol oynamadığını” doğruluyor.
Aslında, Nazi Almanya’sına karşı zaferin kutlanması, Ukrayna’da 9 Mayıs’tan, diğer Batılı ülkelerin Avrupa’da Nazilere karşı zafer gününü kutladığı tarih olan 8 Mayıs’a alındı. Avrupa’da Zafer Günü, Müttefikler tarafından Alman silahlı kuvvetlerinin kayıtsız şartsız teslim olması ve kıtada İkinci Dünya Savaşının Doğu Cephesinde bitmesi anlamına geliyor.
Nazi Almanya’sının koşulsuz teslim beyannamesi 8 Mayıs 1945, saat 23:01’de yürürlüğe girdi ve o gün Fransa, İngiltere ve ABD tarafından “Avrupa’da Zafer Günü” olarak belirlendi. Başkan Volodymyr Zelenskyi de 8 Mayıs’ta yaptığı konuşmada, “Wehrmacht’ın kayıtsız şartsız teslim olma yasası 8 Mayıs 1945’te yürürlüğe girdi. 8 Mayıs’ta dünya, savaşta hayatını kaybeden herkesin anısını onurlandırmaktadır. Bu, ideolojik leke içermeyen saf bir tarihtir. Bu tarih halkımızın, müttefiklerimizin ve tüm özgür dünyanın tarihidir.“
“Ukrayna halkının Nazizm’e karşı kazanılan zafere katkısını asla unutmayacağız. Ve hiç kimsenin bu zaferde Ukraynalıların, halkımızın, neredeyse her ailede anısını yaşattığımız o neslin rolünü silmesine izin vermeyeceğiz. Hitler karşıtı koalisyonun halklarının ortak zaferinin sahiplenilmesine izin vermeyeceğiz ve zaferin herhangi bir ülke ya da halkın katılımı olmadan elde edilebileceği yalanına göz yummayacağız.” Böylece Volodymyr Zelenskyi, Kremlin’in 2. Dünya Savaşı tarihini çarpıtmayı amaçlayan ve Ukrayna’yı “Nazi ideolojisini destekleyen bir ülke” olarak göstermeye yönelik propaganda anlatılarına tepki gösterdi.
Ukraynalılar, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazizm ve faşizme karşı kazanılan zafere değerli katkılarda bulundular. Kızıl Ordu’y sefrber edilen toplam asker sayısı yaklaşık 7 milyon buldu, bunların yarısı öldü, hayatta kalanlardan her iki kişiden biri sakat kaldı. Ukraynalılar, Kırmızı Ordu’nun yanı sıra Polonya (120 bin), ABD (80 bin), Kanada (45 bin), Fransa (5 bin) vb. ordularında da savaştılar. Ukrayna’da 700 şehir ve 28 bin köy yıkıldı, 550 sanayi tesisi taşındı, sayısız tarihi eser yok edildi. Ukrayna, İkinci Dünya Savaşı’nda tüm SSCB’ye verilen zararın %45’inden fazlasına denk gelen maddi kayıplara uğramıştır. Dolayısıyla Kremlin’in, Rusya’nın Ukraynalılar ve müttefikler olmadan da kazanabileceği İkinci Dünya Savaşı anlatısı apaçık bir yalandır.
Ekran Görüntüsü — uinp.gov.ua
Diğer Avrupa ülkeleri gibi, Ukrayna da 8 Mayıs’ta İkinci Dünya Savaşı’nda ölenleri anma törenleri düzenledi. 9 Mayıs’ta bazı Kyiv sakinleri, sonsuz şan anıtına çiçek koymak için yine de geldiler, propagandanın söylediği gibi bunu yapmaları yasak değildi. Ayrıca, anıtın yanına gelen gazilerden biri, Rus-Ukrayna savaşı hakkında şunları söyledi: ‘Neden bu savaş hakkında konuşuyorsunuz? Bu Putin asılmalı ve işi bitirilmeli. Bu bir savaş mı? Bu bir soykırımdır.’
Rusya ile savaş yıllarında Ukraynalıların 9 Mayıs’ta kutlanması gereken bir bayram olarak Zafer Bayramı’na karşı tutumlarının önemli ölçüde değiştiğini belirtmekte fayda var. Kyiv Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’ne göre, 2010 yılında 9 Mayıs Zafer Bayramı Ukraynalıların %58’i için en önemli bayramlardan biriyken, 2023 yılında bu bayramı kutlayanların oranı sadece %13 olarak kalacaktır.
Ekran Görüntüsü — kiis.com.ua. İşçi Bayramı ve Zafer Bayramı’nın popülaritesi 2010’dan 2323’e nasıl değişti? İşçi Bayramı mavi, Zafer Bayramı kırmızı ile işaretlenmiştir
StopFake, “Fake: Poroşenko Bandera Bayrağını 9 Mayıs Sembolü Olarak Onayladı”, “Manipülasyon: Birçok Ukraynalı Aziz George Kurdelesi Yasağını Onaylamıyor”, “Savaş Hafızasını ‘Silen’ Güç: Rus Medyası Ukrayna’da 9 Mayıs’ı Nasıl Ele Aldı”, “Hafızanın İnkârı: Ukrayna’da 9 Mayıs Hakkında Üç Agitprop Anlatısı” ve diğerleri gibi materyallerde 9 Mayıs’a adanmış bu tür sahtekârlıklar hakkında defalarca yazmıştır.
Daha fazla içerik için StopFake web sitesini ve Twitter, Instagram sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.
